Een groot bevolkingsonderzoek, onder leiding van KU Leuven, toont aan dat personen met auto-immuunziekten een aanzienlijk hoger risico lopen om hart- en vaatziekten te ontwikkelen in vergelijking met personen die geen auto-immuunziekte hebben.
Het onderzoek toont voor het eerst aan dat cardiovasculaire risico's invloed hebben op auto-immuunziekten als een groep van ziekten, met een breed scala van cardiovasculaire gevolgen.
Het bijkomende risico treft in het bijzonder jongere patiënten, wat er lijkt op te wijzen dat auto-immuunziekten een bijzonder grote rol spelen in het zich voordoen van vroegtijdige hart- en vaatziekten, met handicaps en een onevenredig groot verlies aan levensjaren tot gevolg.
ESC
Ongeveer tien procent van de bevolking in welvarende regio’s zoals Europa en de Verenigde Staten is gediagnosticeerd met één of meerdere auto-immuunziekten. Voorbeelden zijn reumatoïde artritis, psoriasis, systemische sclerose, lupus erythematosus en diabetes type 1. Eerder onderzoek toonde al aan dat sommige van deze aandoeningen gepaard gaan met een hoger risico op hart- en vaatziekten. Deze studies waren echter kleinschalig of te beperkt in hun opzet om sluitende conclusies te trekken over de noodzaak van preventie van hart- en vaatziekten bij patiënten met auto-immuunziekten.
Daar komt nu verandering in. Op het jaarlijkse congres van de European Society of Cardiology, dat dit weekend in Barcelona georganiseerd wordt, presenteert een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de KU Leuven de resultaten van een grondig epidemiologisch onderzoek naar mogelijke verbanden tussen 19 van de meest voorkomende auto-immuunziekten en hart- en vaatziekten.
Uit de resultaten van de studie blijkt dat patiënten met auto-immuunziekten een aanzienlijk hoger risico lopen op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten dan personen die geen auto-immuunziekte hebben. Het risico is tussen 1,4 en 3,6 keer groter, afhankelijk van de auto-immuunziekte in kwestie. Dit bijkomende risico is vergelijkbaar met dat van diabetes type 2, een gekende risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het onderzoek toont voor het eerst aan dat cardiovasculaire risico's van invloed zijn op auto-immuunziekten als groep van aandoeningen, in plaats van op bepaalde, afzonderlijke aandoeningen.
Impact op een breed spectrum
In de studie, die in The Lancet gepubliceerd wordt, tonen de onderzoekers aan dat de groep van 19 auto-immuunziekten die zij hebben bestudeerd verantwoordelijk is voor ongeveer zes procent van de cardiovasculaire voorvallen. Het verhoogde risico is aanwezig in het hele spectrum van cardiovasculaire aandoeningen: van meer klassieke hartproblemen (veroorzaakt door vernauwing van de kransslagaders) tot infectiegerelateerde hartaandoeningen, hartontsteking, klontervorming in hart en bloedvaten, en degeneratieve hartaandoeningen. De invloed van auto-immuniteit op de cardiovasculaire gezondheid lijkt dus veel groter te zijn dan oorspronkelijk gedacht.
Bovendien kon het bijkomende cardiovasculaire risico niet verklaard worden door traditionele risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status, bloeddruk, BMI, roken, cholesterol en diabetes type 2. De onderzoekers stelden ook vast dat het bijkomende risico bijzonder hoog is bij patiënten met auto-immuunziekten die jonger zijn dan 55 jaar. Dit lijkt erop te wijzen dat auto-immuunziekten een bijzonder grote rol spelen in het veroorzaken van vroegtijdige hart- en vaatziekten, met meer handicaps en een onevenredig groot verlies aan levensjaren tot gevolg.
Gigantische databank
De studie maakte gebruik van digitale gezondheidsdossiers uit de Clinical Practice Research Datalink (CPRD) van het Verenigd Koninkrijk, een zeer grote databank van geanonimiseerde patiëntengegevens van ongeveer een vijfde van de huidige Britse bevolking.
Uit 22 miljoen patiëntendossiers stelden de onderzoekers een cohorte samen van patiënten bij wie recent een van de 19 auto-immuunziekten werd vastgesteld. Vervolgens keken ze naar de incidentie van twaalf cardiovasculaire uitkomsten in de daaropvolgende jaren, en zij vergeleken deze met een daarbij horende controlegroep. Het risico op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten was bij patiënten met één of meerdere auto-immuunziekten gemiddeld 1,56 groter dan bij patiënten zonder auto-immuunziekte.
Het onderzoek toont ook aan dat het bijkomende risico toeneemt naargelang het aantal verschillende auto-immuunziekten bij individuele patiënten. Systemische sclerose, de ziekte van Addison, lupus en diabetes type 1 behoren tot de aandoeningen met het hoogste bijkomende risico.
Actie ondernemen
"De resultaten tonen aan dat we actie moeten ondernemen", zegt hoofdonderzoeker Nathalie Conrad van KU Leuven. "We zien dat het verhoogde risico vergelijkbaar is met dat van diabetes type 2. Waar we voor diabetespatiënten specifieke maatregelen hanteren om hun risico op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten te verlagen, zowel preventief als in de opvolging, is dat bij patiënten met auto-immuunziekten niet het geval."
Conrad hoopt dat de studie meer bewustzijn kan creëren onder patiënten met auto-immuunziekten en clinici die betrokken zijn bij de zorg voor deze patiënten, waaronder cardiologen, reumatologen en huisartsen. “Er is nog meer onderzoek nodig om te begrijpen waarom patiënten met een auto-immuunziekte meer hart- en vaatziekten ontwikkelen dan anderen. We moeten gerichte preventiemaatregelen voor deze patiënten ontwikkelen en verder onderzoeken hoe we dit kunnen voorkomen.”
De studie “Autoimmune disorders and cardiovascular risk: A population-based study on 20 autoimmune disorders and 12 cardiovascular diseases in 22 million individuals” door Conrad et al. wordt gepubliceerd in The Lancet.
